DEMOKRASİ VE PANDEMİ

İsrail hak ettiğini buldu. Bir toplumun yönetiminde, yöneticiler kadar yönetilenler de sorumludur. 3 defa yenilenen seçimden İsrail halkı ders almadı. Kimse fikrini değiştirmedi. Ne yönetici adayları ne de seçmenler. Çok küçük farklarla her seçimden aynı sonuç çıktı ve ülke kaosa sürüklendi.

Güya koalisyon kuruldu. Bunlar koalisyon filan değil, resmen birbirilerini batırmak için hükümete girmişler. 120 üyeli meclisin yarısından fazlası ya bakan ya da bakan yardımcısı. Sanki bu mevkiler, rüşvet olarak koalisyona girmek için avanta verilmiş. Birinin beyaz dediğine öteki siyah diyor. En basit bir konuda dahi anlaşamıyorlar. İsrail özellikle pandemi konusunda hiç iyi yönetilemiyor.

Koalisyondan evvel azınlık hükümeti varken bu ülke dünyanın en güvenli ülkesiydi. Bugün ne yazık ki en kötü ülke durumundayız. Tuhaf bir ironi değil mi, en iyilerinde en kötülerin de lideriyiz. Koalisyon İsrail’e hiç yaramadı. Kabahat ülkeyi bu koalisyona mecbur eden, seçimlerde sağ veya sol bir hükümet kurulmasına olanak vermeyen İsrail seçmeninde. Sonunda mecburen sağ+sol bir hükümet kuruldu ve bu ülkeyi batırdı.

Tüm korona pozitif vakaların %40’ı harediler.(*) Bunlar yeşivaların(*) kapatılmasından sinagoglarda dualara katılan insanların sayısına kadar  kısıtlanmaya kalkılan her konuya  karşılar ve tepki veriyorlar. Hele bu mevsimde sık sık yaşanan bayramlarda çıldırıyorlar, gözleri hiçbir şeyi görmüyor.   

Korona pozitif vakaların %25’i ise İsrail’li Araplar. Bunlar da kurallara uymuyorlar. Hele düğün mevsimi olan bu aylarda düğünler, nişanlar, kınalar bol bol koronaya bayram yaptırıyor.

Bir başka problem de neredeyse iki aydır devam eden Bibi’ye karşı protesto gösterileri. Her cumartesi akşamı yapılan bu gösterilere en az 2 bin en çok 5 bin kişi katılıyor ama yine ne yazık ki bu insanlar kural tanımıyorlar. Üstelikte olmadık edepsizlikler yapıyorlar. Soyunan, dini ritüellerimizde kullandığımız tallit(*) ve tefilinleri(*) çıplak vücutlarına saran kadınlar, devletin amblemi menoranın(*) üstüne çıkanlar güya Bibi’yi protesto ediyorlar.

Devlet bunları engelleyemiyor mu? Hayır, engellemiyor, daha doğrusu engelleyemiyor. Çünkü haredileri durdurmaya kalktıklarında koalisyondaki dinciler, “bize sakın dokunma, yoksa koalisyonu bozarız” diyorlar. Protestocuları durdurmaya kalkarlarsa yüksek mahkeme “protestolar durdurulamaz” diyerek hükümeti durduruyor. Arap bölgelerinde yapılacak her operasyon çok büyük sorunlar getireceği için oralarda çok temkinli davranmak gerekiyor.

Sonuç dün itibariyle 1633 İsrail vatandaşı korona dolayısıyla (yahut başka bir deyişle koronayla) ne yazık ki hayatını kaybetti.

İsrail güya kapandı. Kapanan, halkın sokağa çıkması yasaklanan ve trafik sıkışıklığı yaşanan tek ülke İsrail’dir her halde. Ne kapandı diye soracak olurasınız, devlet daireleri kısıtlandı, işlerini görmek için gidemiyorsun, işini internetle halledeceksin veya randevu alıp gideceksin, o da çok zor.

Okullar ve yuvalar kapandı. En büyük sıkıntı burada. Özellikle küçük çocukları olan anneler işe gidemiyorlar ve delirme sınırındalar.

Alışveriş merkezleri kapalı. Oysa dükkân sahipleri o çok yüksek kiraları ödemek zorundalar ve isyan halindeler.

Kafe, lokanta bar gibi yerler açık ancak gönderi ile satış yapabiliyorlar. Müşteri kabul edemiyorlar. Onlar da isyandalar.

Özel sektör müşteri kabul edemiyor ancak açık, ister ofisten ister evden çalışmaları serbest.

İnternet üzerinden satış yapanlar, kurye şirketleri, ambarlar,  bayram yapıyorlar. Son altı ayda işlerini bayağı geliştirdiler.

Şimdi gelelim demokrasiye, pek çok insan bu kadar demokrasi çok fazla, zarar veriyor diye düşünebilir. Türkiye’de anayasa profesörü Hüseyin Nail Kübalının (1903-1981) meşhur lafıdır; “fazla demokrasi, anarşi doğurur” sözünü burada hatırlamamak elde değil. Ancak demokrasiden ödün verilemez.

1980 öncesi Türkiye’de sağ sol kavgası almış başını gidiyordu. Her gün 10-15 belki 20 genç öldürülüyordu. Peşinden Kenan Evren’in liderliğini yaptığı 12 Eylül 1980 ihtilali geldi. Olaylar birkaç ay içerisinde durdu. O dönemi yaşayan Türk Yahudilerinin pek çoğu ihtilal için olumlu fikirler besler. Hiçbiri yapılan işkenceleri, kaybolan insanları bilmezler ya da bilmezlikten gelirler. Ziver bey köşkünde yapılan insanlık dışı eziyetler, hala bugün kazılarda tesadüfen bulunan insan kemikleri o aklı almaz askeri dikta yönetiminin eserleridir.

Demokrasiden ödün veremeyiz, verirsek geri dönemeyiz. Tıpkı bugün Türkiye’de olduğu gibi. Neredeyse 100 yıllık Türkiye Cumhuriyeti sözüm ona demokrasiyle yönetiliyor. Yalanlarla dolanlarla bir türlü huzura eremeyen kocaman bir memleket. Cennet vatanı ne hale getirdiler, Allahınızdan bulun…

Demokrasi mükemmel bir yönetim şekli değildir. Mevcut yönetim şekillerinin en mükemmelidir. Daha iyisi yok. Ödün veremeyiz. Polisiye tedbirlerle ülke yönetilemez.

Önce Haredi vatandaşlarıma yalvarıyorum. Kurallara uyun. Dininizi istediğiniz gibi yaşamanıza kimse karşı çıkmıyor. Evinizde kılacağınız namaz sinagogda kıldığınızdan daha az değerli değil.

Arap vatandaşlarıma sadece akıl ve sağduyu öneriyorum. Kurallara uyun. Etrafa hastalık bulaştırmayın.

Bir de protestocular var. Siz orada protesto filan yapmıyorsunuz, eğlenmeye gidiyorsunuz ve etrafa hastalık bulaştırıyorsunuz. Para karşılığında gidenler bile var. Ne olursunuz yapmayın, sadece zarar veriyorsunuz.

Yani önce halk kendine gelmeli, kendini ve karşısındakini korumalı. Eğer bu bilinç halka aşılanmazsa, öğretilmezse sonumuz hiç parlak gözükmüyor. Devlet bu konuda çalışmalı, yoksa yasaklarla bu iş çözülemez. Yani bana kalırsa birinci derecede kendini ve karşısındakini korumayan, kurallara uymayan İsrail halkı pandeminin ülkede bu kadar kötü duruma gelmesinden sorumludur. Sorumlu arıyorsak önce kendimize bakalım.

Yaradan hepimizin yardımcısı olsun. Dikkatli olun. Kendinizi ve karşınızdakini koruyun, savlanut…

Esen kalın.

Aaron Baruch (Ankaralı)

(*)Haredi: Ortodoks Yahudilik içindeki, modern değer ve uygulamaların aksine, din kanunları  ve geleneklere katı bir şekilde bağlı koyu dindar Yahudiler…

(*)Yeşiva: Dindar Yahudilerin okuduğu bir çeşit din okulu.

(*) Tallit : Yahudilerin dua ederken sarındıkları saçaklı şal.  Dört köşesine bağlanmış tsitsit olarak bilinen özenle dokunmuş saçakları vardır.

(*) Tefilin : Yahudi erkeklerin hafta içi sabah duası sırasında başlarına ve kollarına sardıkları özel deri kayışlardır. Tefilin, iki siyah deri kutudan ve bunları tutmak için kayışlardan oluşur. Biri pazıya takılır ve özel bir düğümle bağlanan kayışı, kullanıcı tarafından önkol ve el çevresine yedi kez, sağ elini kullananlar için sol kola, sol kolunu kullananlar için sağ kola   sarılır.  İkinci kutu alına, saç çizgisinden hizasından başlayarak takılır, kayışları başın arkasından dolanır, ense üstünden özel bir düğümle bağlanır ve önden her iki yana sallandırılır.