MUTLU MUSUN?

 

 

Birleşmiş Milletler dünya mutluluk raporunu yayınladı. Hangi ülkenin insanları (ortalama) ne kadar mutlu? Bilmek ister misiniz?

Önce bu rapor hazırlanırken hangi kıstaslara göre hazırlandığını bilmekte fayda var. Bu rapor öyle ülkelerde birkaç yüz kişiye “mutlu musunuz” diye sorarak oluşturulan bir anketle hazırlanmıyor. Çok kapsamlı bir araştırma sonunda meydana çıkıyor. Mutluluk raporu bir yerde ülkeler iyi yaşam karnesi gibi bir şey…

Dünyanın en mutlu ülkesini belirlemek için araştırmacılar, 149 ülkede kapsamlı Gallup anket verilerini analiz etmişler ve özellikle altı belirli kategorideki performansı izlemişler. Bu altı kategori şunlar:

1.      Kişi başına düşen gayri safi hâsıla,

2.      Sosyal destek,

3.      Sağlıklı yaşam beklentisi,

4.      Kendi yaşam seçimlerinizi yapma özgürlüğü,

5.      Genel nüfusun cömertliği

6.      İç ve dış yolsuzluk düzeylerine ilişkin algılar.

Her ülkenin verilerini düzgün bir şekilde karşılaştırmak için araştırmacılar, “dünyanın en mutsuz insanlarıyla” dolu “Distopya” adlı kurgusal bir ülke yarattılar. Daha sonra Distopya'yı altı kategorinin her birinde en alt değer olarak belirlediler ve gerçek dünya ülkelerinin bu değere karşı puanlarını ölçtüler. Altı değişkenin tümü daha sonra her ülke için tek bir birleşik puan oluşturmak üzere harmanlandı. 2022 yılı sıralamasında ilk 10 ülke ve puanları şöyle:

 Finlandiya (7.821) 2. Danimarka (7.636) 3. İzlanda (7.557) 4. İsveç (7.512) 5. Hollanda (7.415) 6. Lüksenburg (7.404) 7. İsviçre (7.384) 8. Norveç (7.365) 9. İsrail (7.364) 10. Yeni Zelanda (7.200)

Finlandiya 5’nci kez dünyanın en mutlu ülkesi oluyor. Kuzey Avrupa ülkeleri genelde son 10 yıldır hep ilk 10 da yer almakta.

Belki son on ülkeyi merak edersiniz diye onu da yazayım dedim.

136. Hindistan (3.777) 137. Zambiya (3.760) 138. Malawi (3.750) 139. Tanzanya (3.702) 140. Sierra Leone (3.574) 141. Lesotho (3.512) 142. Botsvana (3.471) 143. Ruanda (3.268) 144. Zimbabwe (2.995) 145. Lübnan (2.955) 146. Afganistan (2.404)

Raporun tümünü pek çok açıklayıcı bilgiyle aşağıda verdiğim linkten görebilirsiniz.

İsrail bu sıralamada 7364 puanla 9’ncu sırada yer aldı. İsrail 2021 yılında 7157 puanla 12’nci sırada yer alıyordu. Türkiye ise 4744 puanla 112’nci sırada bulunuyor. 2021 yılında Türkiye 4948 puanla 102’nci sıradaydı.

Burada özellikle anketteki sağlıklı yaşam beklentisi hakkında birkaç bilgi vermek isterim. Oxford Üniversitesi destekli Global Change Data Laboratuvarı bir çalışma yapmış. Bu ön çalışmada 1970 yılından başlayarak hangi ülkede insanların sağlıkları için ne kadar para harcadıkları ve o ülkede ortalama yaşamın kaç yıl olduğunu araştırmışlar. Çok çarpıcı sonuçlara ulaşmışlar. Örneğin en uzun yaşam ortalaması Japonya’da tespit edilmiş. 1970 yılında Japonya’da ortalama yaşam süresi 71.95 yılmış. Yani neredeyse 72 yıl. Japonlar 1970 yılında sağlıkları için yılda ortalama 623 dolar harcamaktaymışlar. (Küsurları yazmadım) 2015 yılında ise Japonya’da ortalama ömür 83.79 olmuş. Yani neredeyse 84 yıl. 2015 yılında Japonlar sağlıkları için ortalama kişi başına 3.930 dolar harcamışlar.

İsrail’de 1970 yılında ortalama yaşam süresi 72 yılmış. O yıllarda İsrailliler sağlıkları için ortalama yılda 675 dolar harcıyorlarmış. 2015 yılında ise İsrail’de ortalama yaşam süresi 82 yıl. 2015 senesinde İsrailliler sağlıkları için yılda ortalama 2.292 dolar harcamışlar. Bu verilerle ilgili 5 ülkeyi araştırdım ve bakın nasıl bir tablo meydana geldi:

 

                                    ORT.ÖMÜR             SAĞLIK İÇİN ORT. HARCAMA

İngiltere 1970                    72                                  656 $

               2015                   81                               3.775 $ (5,7 misli artmış)

Kanada   1970                    73                              1.295 $

                2015                   82                              4.289 $ (3,3 misli artmış)

ABD       1970                    71                              1.452 $

                2015                    79                              8.714 $ (6,0 misli artmış)

Norveç    1970                    75                                 847 $

                2015                    82                              5.926 $ (6,7 misli artmış)

İsrail       1970                     72                                675 $

               2015                     82                              2.292 $ (3,4 misli artmış)

 

Bu araştırmanın İsrail için çarpıcı sonucu şöyle:

İsrail halkı sağlık sisteminden çok şikâyet ediyor. Bilgi çok fazla, belki sağlık için yapılan keşifler İsrail’i ülkeler arasında şampiyon bile yapar. Ancak halk bu müthiş başarıdan faydalanamıyor. Halkın şikayetlerinin neler olduğu başka bir yazı konusu. Fazla irdeleyeceğim. Şunu gözden kaçırmamalıyız. Neticede sağlık da parayla. Örneğin Amerikalılar yılda sağlıkları için yaklaşık 6 bin dolar harcarken İsrailliler sadece yılda yaklaşık 2.300 dolar harcıyorlar. Ve buna karşılık ABD’de ortalama ömür 79 yılken İsrail’de 82 yıl. İsrail halkı sağlığı için dünyada en az para harcayan ülkelerden birisi.

Bir başka araştırma konusu ise gayrı safi milli hasıla. Yani ülkelerin gelirlerinin kişi başına ne kadar olduğu. Liste şöyle:

Lüksemburg     3’ncü sırada       131.302  $ kişi başına GSMH

İsviçre              5’ci sırada            93.515  $ kişi başına GSMH

ABD                7’ci sırada             69.375  $ kişi başına GSMH

Kanada            17’ci sırada           52.791  $ kişi başına GSMH

İsrail                21’ci sırada           49.840  $ kişi başına GSMH

(Bu veriler Uluslararası Para Fonunun 2021 yıl tahmin verileridir.)

İsrail GSMH kategorisinde İngiltere’yi Japonya’yı Fransa’yı Birleşik Arap Emirlikleri’ni sollamış durumda. Neredeyse Almanya’yı yakalamak üzere.

Yani ülkelerin mutluk sıralaması öyle sıradan bir şey değil. Ülkelerin dünya üstündeki yerini belirliyor. Ne diyelim, İspanyolcada bir laf vardır “de mijor a mijor” yani “iyiden en iyiye” diye tercüme edebiliriz. İnşallah…

Sağlıkla kalın…

Aaron Baruch

Kaynakça :

 

WERIO  WORLD HAPPINESS RAPORT 2022 https://happiness-report.s3.amazonaws.com/2022/WHR+22.pdf

 

https://worldpopulationreview.com/country-rankings/happiest-countries-in-the-world - https://ourworldindata.org/grapher/life-expectancy-vs-health-expenditure

 

https://tr.wikipedia.org/wiki/Ki%C5%9Fi_ba%C5%9F%C4%B1na_nominal_GSY%C4%B0H_de%C4%9Ferlerine_g%C3%B6re_%C3%BClkeler_listesi