Sene 1997…
Google, Facebook, İnstagram, Twitter yok. Cep
telefonları sadece telefon. Kocaman aletler, şarjları yetersiz, çekim alanları
sınırlı ve konuşmak çok pahalı…
Google 1998’de, Facebook 2004’de,
İnstagram, 2010’da ve Twitter 2006’da kuruldu. Bugünün cep telefonları artık
androide dönüşmüş durumda. Androidlerin ilk çıkış yılı 2008.
Bugün neredeyse bu platformların ve
androidlerin olmadığı bir dünya düşünemiyoruz. Bu gelişmeler sadece son 23
yılda oldu. Değişimin hızına bakar mısınız?
İnsanlık tarihi son 100 yılda bütün
tarihinde yaptığı gelişmelerden çok daha fazlasını yaptı. Bu gelişme hızı her
on yılda bir evvelkine göre daha da hızlanıyor.
Bugün 10 yaşındaki bir çocuğun 25 yaşına
geldiğinde gözde olacak mesleklerin daha adını bile bilmiyoruz.
Yaşam tarzlarımız çok değişti. Anneler
kızlarına yemek yapmayı öğretemiyorlar. Onlar öğrenmek istediklerini
internetten öğreniyorlar. Zaten yaşasın hazır yemekler, al telefonunu eline, ne
istiyorsan ısmarla, daha çabuk, belki daha da ucuz, bulaşık yok, alış veriş yok,
kim uğraşacak annelerimiz gibi mutfakta saatlerce… Elveda pırasa köftesi,
elveda patlıcanlı bulemikas,..
Esasen artık insanların bu ev işlerine
ayıracak zamanları da yok. Kadın olsun erkek olsun deli gibi çalışıyorlar, yok böyle
boş değersiz işlerle kaybedecek vakitleri.
Biz Türk Sefarad Yahudiler Ladino konuşurduk.
Ama bizden sonraki kuşaklara bu 500 yıllık lisanımızı aktaramadık. Elveda Ladino…
Ben İbranice okuyamıyorum. Ama ne beis,
sabahleyin İbranice gazeteleri bilgisayarımdan açıyorum, Google translation bana
onu Türkçeleştiriyor, işlem tamamdır…
Benim neslim (70 yaşındayım) kitap gazete
okuyan son nesildir. Varsa yoksa tablet, televizyon., telefon. Evlerde artık
kütüphane bile yok. Kitaplar digital olarak hazırlanıyor. Matbaalara USB olarak
gönderiliyor. İstek olursa matbaa bir tane basıp müşteriye gönderiyor. Elveda
basım evleri ve matbaalar…
Benim neslimin genel kültürü çok daha
yüksekti. Bakıyorum da bilgi yarışıma programlarına hayretler içerisinde
kalıyorum. Ancak genç nesiller de
bizlere hayret ediyorlardır her halde. Çocuklarımıza torunlarımıza telefonumuza
bir aplikasyon yüklemesi için yalvarıyoruz. Devamlı yardım istiyoruz:
“Evlat, Facebook’a giremiyorum
bir baksana şuna yavrum, bilgisayarım da açılmıyor, bir yardım et ne olur?”
Onlarda içlerinden:
“Yahu nasıl olur da bu kadar
basit bir işlemi yapamıyorlar, bu yaşlıları anlayamıyorum” diyorlar
her halde…
Dünya çok hızlı değiştikçe değerler de kavramlar
da değişiyor. Bundan 20 sene evvel “hayat arkadaşı” diye bir şey
var mıydı? Bırak evli olmadan bir arada yaşamayı, özellikle Türk Yahudi cemaatinde
boşanmak bile işitilmezdi, hatta boşanan çiftler kapalı kapılar arkasında
ayıplanır, başarısızlıkla suçlanırdı. Hele Türkiye’de Yahudi’nin Yahudi’den
başkasıyla evlenmesi neredeyse skandaldı… Şimdilerde ise İsrail gibi bir memlekette
bile oldukça yüksek sayıda boşanma var, hatta çok yüksek oranda ateist var. Buyurun
buradan yakın…
Geleceğin ülkesi hangisi acaba diye
düşünürsek bu pandemi o konuda da fikirlerimizi değiştirdi. Bakın Hürriyet gazetesinin
bir kadın portalı var. Hürriyet gazetesi diyor ki bu portal, Türkiye’nin en
iddialı kadın portalıdır. Adı Mahmure… Şimdi bu Mahmure, Dünyanın yaşanacak en
iyi ülkelerinin bir listesini yapmış. En iyi 10 ülke arasında İtalya, Fransa,
ABD, İsviçre’yi saymış. Hele Fransa için “Fransa’yı
en yaşanılır ülkeler arasında birinciliğe çıkaran iki faktör çok iyi işleyen
sağlık sistemi ve tadına doyum olmayan yemekleri” demiş. Saçmalamış değil mi? Bugün pandemiyle bu
ülkelerde yaşamak ister miydiniz?
Zaman göreceli ve değişiyor ve
değerlerimizi de değiştiriyor. Fikirlerimizi de…Unutmayın, yalnız aptallar ve ölüler
fikir değiştirmezler… Zaman bize uyacak diye beklersek daha çoook bekleriz.
Bizim zamana uymamız gerekli. Hiçbir zaman geç değil. Bilgisayarsa bilgisayar, lisansa
lisan, meslekse meslek, ne yapalım, ileri yaşımıza rağmen becerebildiğimiz
kadar öğrenmeye çalışmalıyız. Pes etmek yok. Yeter ki yaratan sıhhat versin. Sonuna
kadar çabalamalıyız. Yoksa o çok sevdiğimiz canımızı vermeye hazır olduğumuz
çocuklarımıza yük oluruz.
Aaron Baruch (Ankaralı)
doğru söze ne denir kutlarım
YanıtlaSil