ŞELİ NATAN GAON’A CEVABIMDIR…

 

ŞELİ NATAN GAON’A CEVABIMDIR…

Türkiye’deki Sefarad Kültürü Araştırma Merkezi, 21 Şubat Pazar gün zoom üzerinden ULUSLARARASI LADİNO GÜNÜ etkinliği gerçekleştirdi. Etkinlik İsrail’deki Türkiyeliler Birliğinin Facebook sayfalarından da eş zamanlı olarak izlendi.

Konuşmacılardan Şeli Natan Gaon İsrail’de katıldığı akrabalarının bir düğününü esprili bir şekilde anlatmış ve İsrail’i bir güzel batırmış. Çok üzüldüm, çok talihsiz bir konuşma olmuş.

Şeli düğüne katılanların kıyafetlerine bir güzel giydiriyor. Kiminin ayağında sandaletle kiminin şortla kiminin kadınların her yerlerini gösteren açık kıyafetlerle geldiğini anlatıyor hatta onlara “desbragadas” yani “kılıksız, çıplak” diyor.

Şeli, o kızlar bu memlekette askerlik yaptılar, İsrail için ateş hattında erkek kardeşleriyle vuruştular, biri birilerinin canlarını kurtardılar, bazen de biri birilerinin kucaklarında öldüler. Onlar yuvadan beri kız erkek birlikte büyüdüler, birlikte yediler, birlikte uyudular, birlikte yaşadılar. Cinsellik senin alıştığın gibi algılanmıyor buralarda. Çıplaklık kimsenin umurunda değil.

Bir de Şeli, bak, İsrail’liler kendileri için yaşarlar, başkaları için değil. Kendi beğendiklerini giyerler, başkalarının ne diyeceğini düşünmezler. İsrail’liler kitabın içine bakarlar, cildine aldanıp satın almazlar… İsrail’leler biri birilerine göz seviyesinden bakarlar, kimse kimseyi kıyafetinin pahalılığına bakarak değerlendirmez, bu ülkede insanlar birbirilerini servetlerine, kıyafetlerine bakıp sosyal sınıflandırmaya tabi tutmaz.

Ne yazık ki senin “desbragadas” dediğin o insanlar senin ve senin gibi düşünenlerin bu yanlış düşünce tarzına “desbragada” diyorlar. Esas çıplak olan senin düşünce tarzın, senin yorumun.

Bir de hayatlarını birleştiren o gençlerin bir rav tarafından değil de stand up yapan birisi tarafından evlendirildiğini ve dolayısıyla bu gençlerin evliliklerinin geçersiz olduğunu ima ederek çocuklarının “mamzer” yani “piç” olacağını anlatıyorsun.

Şeli, Yahudilikte ruhban sınıfı yoktur. Rav’larda sen de ben de aynıyız, eşitiz. İsteyen ravla evlenir isteyen komedyenle. Bu kimseyi ilgilendirmediği gibi bu çiftlerin çocukları senin kadar, benim kadar saygın çocuklardır. İsrail’in çocuklarına anneleri, babaları, icap ederse devlet sahip çıkar, teudat zeut’u olan her çocuk İsrail için çok çok kıymetlidir. Kimse onlara “mamzer” diyemez…

Cincinnati’de bir üniversitede eğitim görevlisi olan bir Türk Yahudisi genç yıllar evvel Türkiye’de evlenmek istedi. Kizba parası ödenmediği gerekçesiyle hahambaşılık bu çifti evlendirmeyi reddetti. Genç çift Kuzguncuk’ta bir evde şahitler huzurunda bir arkadaşları tarafından evlendirildi. Hahambaşılık bu çifte ketuba verdi. Bu düğünün canlı şahitlerinden birisi hala İsrail’de yaşıyor.

Biz bu memlekette Sefaradı, Eşkenazı, Mizrahisi, Bedevisi, Dürzisi, Arabı, Etopyalısı Hristiyanı Müslümanı bir arada yaşıyoruz. Ateisti de var, ultra ortadoksuda, hiloniside… Lezbiyen, eşcinsel heteroseksüel bir aradayız. İsrail’de hiçbir memlekette olmadığı kadar çeşitli gelenekler, adetler var. Ama kimse, kimsenin adetleriyle senin yaptığın gibi alay etmiyor.

Komiklik yapmak uğruna Ladino konuşulan bütün ülkelerden izlenen bu programda İsrail düğünüyle alay ettin. Çok yanlış oldu. Kim bilir, eğer iki eşcinselin düğününe katılsaydın neler yazacaktın.

Bu programı hazırlayanlar en az senin kadar suçlular. Hiç mi düşünemediler, İsrail ile alay edildiğinin, küçük düşürüldüğünün hiç mi farkına varmadılar, ya da umurlarında mı değil,  bu kadar mı kafalar kuma gömülmüş.

Defalarca yazdım, sen ve senin gibi düşünenler okumuyor musunuz, okuduğunuzu anlamıyor musunuz bilemiyorum. İsrail’i bu ülkede en az beş sene yaşamadan eleştirmeye kalkmayın. İsrail’i turist gibi gelerek, senede 15-20 gün burada yaşayarak anlayamazsınız.

Bu topraklarda yaşamadan İsrail’i anlamak, hissetmek, her babayiğidin harcı değil. Hele benim memleketimle, benim ülkemin adetleriyle, insanlarıyla alay etmek, kadınlarına “desbragadas,” çocuklarına “mamzer” demek hiçbir babayiğidin harcı değil.

 

Aaron Baruch (Ankaralı)

 

NOT: 15 gün evvel yayınladığım ÜÇ SÖYLEM yazımın ikinci hatta üçüncü bölümlerinin en kısa sürede yayınlamaya çalışacağım.