CORONA CORONA…

İsrael’de gündem CORONA… Dünyanın büyük bir bölümünde de en çok konuşulan konunun bu olduğunu varsayabiliriz. 

Geçen akşam Başbakan Netanyahu halka hitaben bir konuşma yaptı. Hastalığın çok hızlı yayıldığını, örnek olarak bir kişinin 4 kişiye, 4 kişinin 16 kişiye bulaştırdığını dile getirdi. Beni en çok etkileyen, konuşması sırasında neredeyse panik diyebileceğim hali ve son derece moralsiz oluşuydu. Hele bir de sağlık bakanını görünce gerçekten ben de endişelendim. Adama bakıp da endişelenmemek elde değil...

Başbakan Netanyahu konuşmasına başlamadan gazetecilere “ayrılın, biri birinize yakın oturmayın” diyerek uyarıda bulundu. Basın toplantısında ellerin yıkanması, kişilerin biri birine 2 metreden daha çok yaklaşmaması tedbirleri öne çıktı. Netanyahu İsrael’de  “ACİL DURUM HÜKÜMETİ”  kurulması gerektiğini de sözlerine ekledi.

Önlemler arasında hastalandıkları konusunda şüpheye düşenlerin ne yapması gerektiği anlatılıyor. Devlet 2 bin suni solunum cihazını acil olarak satın aldı.

Sonuçta İsrael’de durum iç açıcı değil. Hükümet, okulları Pesah çıkışı olan 16 Nisan’a kadar kapattı. Yalnız yuvalar henüz kapanmadı. Bu konuda çalışmalar yapıldığı ve en kısa bir zamanda karar açıklanacağını işittik. Yuvaları kapatmak kolay değil. Yuvalar kapanırsa anneler eve çakılacak. Ne büyük bir iş gücü kaybı…

Spor müsabakaları seyircisiz oynanıyor. Konser tiyatro sinema gibi toplu halkın bulunduğu etkinlikler belirli bir tarihe kadar iptal edildi. Toplantılar ve düğünler için de aynı şey söz konusu. Ancak Bet Din “düğünleri yapın ancak eğlencesini erteleyin” diyor… Otobüslerde şoförün arkasına oturmak yasaklandı. Sokaklarda maskeli ve eldivenli insanlara rastlanıyor ama tek tük…

Bazı şirketler çalışanlarına “evden çalışın” dedi.  Özellikle iş yerlerinde bilgisayarları ile çalışanlar bunu denemeye başladılar.

Şimdi İsrael’in tümünün birkaç hafta süresince kapatılması düşünülüyor. Yalnız sağlık kuruluşları, eczaneler ve marketler açık olacak. Karar henüz açıklanmadı. Ancak bu olursa küçük esnaf için tam bir yıkım. Çalışanlar bu süre zarfında izinli sayılacaklar. Ancak ücretli mi, ücretsiz mi? İsrael gibi bir ülkede çalışanların tencerede pişirip kapağında yediği düşünüldüğünde bu kararın pek çok insanı çok olumsuz etkileyeceği kaçınılmaz…

Pek çok ülkeye uçuşlar durduruldu. Özellikle salgının devam ettiği ülkelerden gelenler derhal ev karantinasına alınıyorlar. İsrael’de on binlerce kişi ev karantinasında. Polis bu kişileri takip edebildiği kadar izliyor. 25 kişi hakkında yasal soruşturma açıldı.

Anlayacağınız İsrael kapandı, daha da kapanıyor, hatta daha da çok kapanacak gibi gözüküyor. Ancak bana göre 10 gün geç kalındı. Seçimler dolayısıyla hükümet acil kararları hızla alamadı. Durum çok daha kötüye gidebilir. Almanya başbakanı Merkel Alman halkının % 70’ine bu illetin bulaşabileceğini açıklaması sözün bittiği son yer. İster istemez tarihe bakarak bir kıyaslanma yapmaya kalkıyor insan 1918 - 1920 yılları arasında İspanyol Gribi tam 50 milyon can almıştı…

Gelelim bu işin ekonomik boyutlarına, bankalar özellikle leesing ödemelerini üç ay ertelemeyi test ediyorlar. Belki devlet yardım ederse bunu yapabilirler ve çok iyi olur. Bu arada 1000 işçisini işten çıkartan İsrael’in hava yolları EL AL devletten 700 milyon dolar yardım istedi. Oteller bütün müşterilerini boşaltıyorlar ve personellerine mecburi izin veriyorlar. Özellikle YAM AMELAH otelleri tamamen boşaltıldı ve bölge sessizliğe büründü. Amerika dolarına karşı 3.40 – 3.45 bandında hareket eden Şekel, şu sıralarda 3.65 – 3.70 bandında devam ediyor. İsraelin doğal gazını işleten 2 büyük şirket, petrol fiyatlarındaki düşüşten dolayı iflasın eşiğinde…

İsrael’in Arapları da zor durumda. Arap şehri Bet Lehem giriş ve çıkışa kapatıldı. Gazze sınırı ise yeni bir karara kadar tamamen kapandı. Batı Şeri’adan giriş ve çıkışlar son derece kısıtlı… Bu arada İsrael Gazze’ye Corona test kitleri gönderiyor.  Yarın bu köpekler bize roket atarak borçlarını ödeyeceklerdir…

Halk arasında pek panik yok. Eczanelerde maske ve alkojel sıkıntısı var ama birinde yoksa diğerinde var. Fiyatlar elbette ikiye katladı. Kolonya sorunumuz yok. İsrael halkı kolonya nedir bilmez, tanımaz… Yalnız Türk asıllı olanlar kolonya ile ilgilenir. Bat Yam’da bir firma açık kolonya satıyordu, bilmem hala devam ediyor mu? Marketlere öyle büyük bir saldırı, izdiham yok. Yer yer var diye işitiyorum ama ben Netanya’da bunu gözlemlemedim. Ancak birazcık makarna reyonlarında alışılagelmemiş görüntülere şahit oldum.

Bu kadar iç kararttıktan sonra iyi haberlere gelelim. İki hastamız çok ağırdı. Durumlarında düzelme var ve artık kendi kendilerine nefes alabiliyorlar. İyileşen 3 hastamız taburcu edildi. Ve henüz İsrael hiçbir vatandaşını bu hastalık dolayısıyla kaybetmedi. 120 – 130 civarında onaylanmış hastamız var.

Basın İsrael doktorlarının hastalığa çare olacak aşı ilaç her neyse geliştirdiğini yazıyor. Ancak denemelerin yapılması vakit alacak. Yeteri kadar denemeden sırf para hırsıyla 1960 larda Alman Nazi köpek doktorların piyasaya sürdüğü THALIDOMIDE etkin maddeli ilacın (CONTERGAN) sakat bıraktığı on binlerce çocuk unutulmadı ve kim bilir kaç anne yavrusundan oldu? Onun için gereken dersler alınmıştır ve bir ilacın piyasaya sürülmeden evvel defalarca test edilmesi gerekir.

Sonuçta bu belayı da atlatacağız inşallah, ancak gözüken odur ki bir bedel ödeyeceğiz. Yaradan inşallah yardımcımız olsun ve bu bedeli can ya da Allah korusun, canlarla ödemeyelim… Bunu da aşarız, biz Yahudiler denizleri bile yarıp engelleri aştık, bunu da geçeriz…

Tanrım hepimizi korusun…

Esen kalın…

Aaron Baruch  (Ankaralı)