FARKLI BİR PESAH…

9 sene evvel İsrael’e göç ettikten sonra ilk Pesah gecesini büyük kızımın evinde kutlamıştık. Damadım İran kökenli. İsrael’e geldiğinde bir yaşındaymış. Ailesi maşallah oldukça kalabalık, 5 kardeşler, hepsinde 3 er 4 er çocuk, düşünün artık. Neyse, seder masasını İran Yahudilerinin geleneklerine göre pek bir güzel hazırlamışlardı, iyi hatırlamıyorum ama 30 kişi kadar vardık herhalde… Beni ve eşimi dünürümün yanına oturttular. Masada en çok garibime giden seder masasında bulunması gerekenler, kurban eti, marul, haşlanmış yumurta vs. herkesin önündeki tabaklarda küçük küçük önceden hazırlanmıştı. Bir de herkesin tabağının yanında uzun uzun yeşil taze soğanlar koymuşlardı ki işte onu ilk defa görüyordum. Böyle bir şeyi daha önce ne görmüş ne de işitmiştim, bir anlam veremedim.

Vakit geldi şaraplar dolduruldu dua başladı. Herkes okunması gerekenlerin bir bölümünü okuyor, bir diğeri sonraki bölümü okuyarak devam ediyordu. Geleneksel şekilde pesah gecesi yaşıyorduk. Derken sıra “dayenulara” geldi. Daha ilk “dayenu” söylenmişti ki, dünürüm tabağının yanında duran yeşil soğanları kaptığı gibi kafama geçirdi. Ne olduğumu anlamadım. Kızıma  “girişeyim mi şimdi ben buna” der gibi baktıysam da, kızım yüzünde “sakin ol baba, her şey yolunda ” der gibi bir ifade ile bana bakıyordu. Adam hala soğanları bana vurmaktaydı. Masada tam bir cümbüş başlamıştı. Her “dayenu” denildiğinde masadakiler ellerindeki soğanları yanındakilerin kafalarına vuruyorlardı. Bir sonraki dayenuda ben de soğanı kaptığım gibi dünürün kafasına geçirdim. Adam gülerek elindeki soğanı bu sefer öteki tarafında oturan oğlunun başına patlattı. Dayenular devam ettikçe masa tam bir karnavala dönmeğe başladı. Çocuklar kahkahalarla gülüyorlar ve soğanları birbirilerine vuruyorlardı.

Bu arada masamızda bir de Yunanlı konuk vardı. Tabii soğanlardan o da nasibini alıyordu. Kadın bu inanılmaz dini(!) seremoniyi ağzı açık bir şekilde izliyor bir yandan da VDO’ya çekiyordu. Biraz sonra Yunanlı konuğun elindeki telefonu yanındakilere göstererek kahkahalara boğulduğunu gördüm. Meğerse Yunanistan’daki ailesine ona nasıl soğanla vurduklarını gösteren VDO’yu göndermiş ve onlarda “sen Hristiyan olduğun için mi seni dövüyorlar” diye sormuşlar.

Sonradan öğrendiğime göre İran Yahudilerinin bu âdeti, Mısır’da Yahudi kölelerin kırbaçlanmasını temsil ediyormuş.

Bu sene Pesah'a korona damgasını vurdu. Sokağa çıkma yasağına Türk Yahudileri ve İsrael büyük çapta uydu. Dün gece de pek çok Yahudi ailesi gibi biz de bir ilki yaşadık, ben ve sevgili eşim kendimizi bildik bileli en yalnız Pesah gecesini geçirdik. Başbaşaydık, ancak günün teknolojik imkânlarını kullanarak WhatsApp ile canlı yayın yaptık ve kızlarımla torunlarımla devamlı iletişim halindeydik. Saat 20.30 olmuştu ki, birden dışarıdan sesler gelmeye başladı. Balkona çıktık, bir de baktık ki bütün millet balkonlarda, ışıklar yanıp sönüyor, müzik sesleri ve insanlar deliler gibi “hag sameah İsrael” diye bağırıyor. Çok duygusal dakikalardı, daha evvel hiç böyle bir şey yaşamamıştım.

Pek çok bakımdan bu sene pesah gecesi “ilklerin” gecesi oldu. Bütün agadayı ilk defa tek başıma okudum. Küçük kızım ilk defa bir seder masası hazırladı evinde  ve çok başarılı oldu. Hatta ilk defa hazırladığı “haroseti” bizimle de paylaştı, gerçekten çok başarılı olmuş. Pek çok genç Yahudi kadını seder masasını ilk defa hazırladı ve bu deneyimi ilk defa yaşadı. Yalnızdık ama çok yalnızlık hissetmedik,  herkes yakınları ile iletişim halindeydi, kimi VDO konferans yaptı, kimi sevdiklerinin resimlerini masalarına koydu.

Ve Yahudiler 3332 sene evvelki Mısırdan çıkışı, EXODUS’ü  bir daha hatırladılar ve tarihi tekrarladılar.

3332 sene evvel kullandıkları lisan ile…

Ve 3332 seneden beri olduğu gibi yine bu sene de Tanrıya  “bu sene burada, seneye YERUŞALAYİM’de” diye yakardılar.

Hag pesah sameah İsrael

Aaron Baruch (Ankaralı)

KAYNAK : TORA