Suudi Arabistan ile Türkiye arasında neticeleri önemli
boyutlara varabilecek siyasi ve bunu takiben ekonomik bir sürtüşme yaşanıyor...
Önce Suudi Arabistan’ın ekonomisine kısa bir göz atalım.
Bir zamanlar halkından hiç vergi almayan Suudi hükümeti %5
olan KDV’yi %15’e çıkarttı. Ayrıca gelecek aydan itibaren halka verilen geçim
yardımının iptal edileceği duyuruldu.
Geliri büyük çapta petrole dayanan Suudi Arabistan, küresel
petrol fiyatlarının geçen yıla kıyasla yarıdan aza düşmesi ve gelirlerin %22
azalması dolayısıyla büyük petrol projelerini rafa kaldırmış bulunuyor.
Hiçbir netice alınamayan ve 6 yıldır süren Yemen savaşı da Suudi
Arabistan ekonomisini olumsuz etkiliyor.
Dünyanın en büyük şirketi olma özelliğini koruyan Suudi
devlet petrol şirketi ARAMCO’nun geliri yılın ilk çeyreğinde %25 düştü. Aramco
hisselerinin çoğu devletin elinde ve şirketin geçen yılki değeri 1,7 trilyon
dolardı. Bir başka deyişle Aramco, Google + Amazon kadar değerli. Suudiler
Aramco’nun sadece %1,5’ini 25 milyar dolara satarak tarihin en büyük halka
arzını gerçekleştirdi.
Suudiler’in sıkıntı halinde baş vuracağı bir de Kamu
Yatırım Fonu da var ki şu andaki değerinin 320 milyar dolar olduğu tahmin
ediliyor.
Bütün bunlara rağmen Körfez Bölgesi Uzmanı Michael Stephens
“krallığın ekonomisi korkunç durumda, normale dönmesi zaman alacak”
dedi.
Gelelim işin Türkiye’yi ilgilendiren noktasına. Malum, Arap
dünyası ya da Ortadoğu kamplara ayrılmış durumda. İran, Türkiye, Katar karanlık
tarafta ve İran tehdidindeki BAE ile Körfez Ülkeleri ve Suudi Arabistan diğer
tarafta olmak üzere gruplaşmış vaziyetteler. Düşmanımın düşmanı dostumdur
hesabıyla BAE ve Bahreyn İsrail ile barış, daha doğrusu normalleşme anlaşmaları imzaladılar.
Suudi Arabistan’ın da yolda olduğu söyleniyor.
Suudi Arabistan’ın Türkiye’deki konsolosluğunda işlenen Cemal Kaşıkçı cinayetini Türk makamları ısrarla incelemeye ve takibe devam
ediyor. Suudileri kuyruğundan yakalamış bir türlü bırakmıyor. Zaten aradaki
siyasi zıtlık dolayısıyla iki ülke arasındaki sürtüşme devam etmekte olduğu
için Suudiler’de Türkiye’ye karşı yaptırımları devreye koymaya başladı. Zaten her
fırsatta Türkiye’yi dışlayan, hatta Osmanlı izlerini yok etmeye devam eden
Suudiler geçenlerde de Riyad’da bulunan Kanuni Sultan Süleyman Caddesinin adını
değiştirdi, tabelalar söküldü.
Sessiz sedasız Katar’da askeri üs açan Türkiye aynı şekilde
Suudi Arabistan’da da bir askeri üs açma girişiminde bulunmuş, fakat Suudiler
Erdoğan’a kapıyı göstermişlerdi.
Suudi Arabistan son bir yıldır
aba altından sopa göstermeye ve Türk mallarına örtülü ambargo uygulamaya
başlamıştı. Özellikle yaş sebze ve meyve ihracatında Türk
malları gümrüklerde kasıtlı olarak bekletilerek çürümelere sebep oluyorlardı. Şimdi bu yaptırımları daha da genişletmeye
başladılar. Temmuz ayından bu yana ithalatçı firmalara Türkiye’den mal alınmayacağına
yönelik resmi, imzalı taahhüt alıyorlar. Suudi Arabistan Türkiye’den 2019
yılında 3,1 milyar dolar mal almıştı.
Suudi Arabistan yönetimi şimdi vatandaşlarını
bizzat arayarak “Türkiye’de
gayrı menkul almayın. Mevcut taşınmazlarınızı da satın, Türkiye’den çıkın” demeye başladı. Veliaht prens Muhammed Bin Selman’ın
talimatı ile Türkiye’den ev alan Suudi vatandaşların evlerinin satmalarının
istenmesi Türk gayrı menkul piyasasında çok olumsuz karşılandı. Suudi
vatandaşları Iraklılardan sonra Türkiye’de en çok yatırım yapan yabancılar
konumundaydı. TUİK verilerine göre yabancılara son beş yılda 122 binden fazla
konut satıldı bunun %10,3’ünü (10,653) Suudi’ler almıştı.
Ülkenin İç İstihbarat Birimi
Mabahith para çıkışlarını yakın takibe almaya başladı, ayrıca Türkiye’ye 100
bin doların üzerinde para gönderen çok sayıda Suudi vatandaşına da para cezası
kesiliyor. Türkiye ile ticaret yapan iş adamlarına da bu ticaretten vaz
geçmeleri yönünde ağır baskılar var.
Bu kararlar zaten köşeye
sıkışmış bulunan Türk Ekonomisini nasıl etkiler? Elbette ki çok olumsuz
etkiler. Türk makamları Suudi yetkililer ile görüşmek için randevu dahi
alamıyorlar. Suudi Arabistan ile sorunların uzun bir süre çözülemeyeceği
meydanda.
Başkan Erdoğan bakalım Suudilere
de “eyyy Suudi Arabistan” diye seslenecek mi?
Kıssadan hisse: RÜZGÂR EKEN
FIRTINA BİÇER…
Esen kalın.
Aaron Baruch (Ankaralı)
NOT: Anadolu ajansının RYAD YÖETİMİ TÜRK ÜRÜNLERİNİ NİÇİN BOYKOT EDİYOR başlıklı konu ile ilgili açıklamalarını aşağıdaki linke tıklayarak ulaşabilirsiniz.
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/riyad-yonetimi-turk-urunlerini-nicin-boykot-ediyor/2007332?fbclid=IwAR12hw9Z5Qpw4W-x0UUgt_NqU1lku9rN37wmOz8InQY0ZApJEY2mYdr1VVA
Kaynakça :
BBC News - https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52657266
CNN Türk - https://www.cnnturk.com/dunya/suudi-arabistan-turkiyenin-askeri-us-teklifine-red
aydınlatıcı bir makale
YanıtlaSil